De Beste DNA afkomst test

Laatste update op: 23 juni 2022

Met een afkomst test kun je op basis van jouw eigen DNA achterhalen waar jouw voorouders vandaan komen. Maar wat is nu eigenlijk de beste DNA afkomst test? Er zijn 5 grotere online websites waar je een DNA afkomst test kunt bestellen. Wij hebben speciaal gekeken naar welke test de beste keuze is voor de meeste mensen uit Nederland. Niet alle testen bleken namelijk even optimaal voor Nederlandse gebruikers. Onze keuze voor de beste Afkomst DNA test is gevallen op zowel Ancestry.com als 23andMe. We vinden dat beide partijen een kwalitatief product bieden. De budget keuze gaat naar MyHeritage, die bieden nu tijdelijk een test aan voor €49.-

Ancestry.com blinkt uit in de database grootte en de mogelijkheid tot het maken van een Stamboom. 23andMe is een goede keuze voor als je naast de standaard test ook graag informatie hebt over de migratie van je voorouders duizenden jaren geleden of als je aanvullend een health test wilt doen. 

Ancestry.com is een Amerikaans bedrijf dat naast stamboomsoftware DNA afkomst testen aanbiedt. Inmiddels is het wereldwijd de grootste speler op dit vlak en hebben ze een database opgebouwd met ruim 15 miljoen DNA profielen. Bij afkomst onderzoek geldt: hoe groter de database, hoe nauwkeuriger de resultaten. Jouw DNA wordt immers vergeleken met het DNA van andere personen in de databank en hieraan wordt een locatie gekoppeld. Ancestry DNA blinkt uit in de database grootte en daardoor ook in de diepte die ze aan hun uitslag kunnen koppelen. Met 500+ regio`s krijg je een goed beeld waar jouw voorouders vandaan komen. Naarmate de resultaten beter worden, zal ook de rapportage bijgewerkt worden waardoor je een steeds nauwkeuriger beeld krijgt. Een extra reden om voor Ancestry DNA te kiezen is dat je de gegevens kunt gebruiken bij het bouwen van een familie stamboom. Ancestry.com biedt hier uitgebreide software voor met toegang tot veel data. 

23andMe heeft na Ancestry DNA de grootste database en maar liefst 1000+ regio`s aangemerkt. Ze werken met 45 referentie regio`s (zoals West-Europa of Zuid-Azië) waarmee ze in een percentage aangeven in welke mate jouw DNA overeenkomt met deze referentiegroep. Daarbij hebben ze locaties aangemerkt zoals Nederland met recente voorouders. Hieraan zit geen percentage gekoppeld, maar het toont wel aan dat er meer mensen zijn in dit gebied waar jouw DNA in grotere mate mee overeenkomt. 23andMe biedt naast deze grote groep regio`s ook de mogelijkheid om je haplogroep te achterhalen op basis van een Y-DNA- en/of mtDNA test. Dat is een leuk voordeel ten opzichte van Ancestry DNA. Een groot voordeel van 23andMe vinden we de overzichtelijkheid en het mooie design van de rapportages. 

MyHeritage richt zich tegewoordig steeds meer op de Nederlandse markt met o.a. een Nederlandse website en TV commercials. Een groot voordeel van de MyHeritage afkomst test is dat als veel mensen uit hetzelfde land de test afnemen, de resultaten nauwkeuriger worden. MyHeritage heeft Nederland echter nog niet als apart land in de resultaten staan, waardoor je zult zien dat je een match krijgt met een grotere regio. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid verbeteren in de toekomst. Momenteel voert MyHeritage enkel de autosomale test uit waarmee je enkele generaties terug kunt kijken. Dit doen ze vaak tegen scherpe tarieven omdat er vaak aanbiedingen beschikbaar zijn. 

---

Waarom kun je ons vertrouwen

Inmiddels hebben we ons minimaal 50 uur verdiept in dit onderwerp en verschillende aanbieders met elkaar vergeleken. Enerzijds voor dit artikel, anderzijds voor 2 websites die gaan over DNA en DNA testen. DNA is een complex onderwerp waar nog veel meer tijd in valt investeren om kennis op te doen. Ook de aanbieders van DNA testen ontwikkelen zich in een rap tempo. Zodra er nieuwe of andere inzichten ontstaan, zal dit direct verwerkt worden in dit artikel.

Hoe werkt een DNA Afkomst test?

Met een DNA test kun je een indruk krijgen van je etniciteit en afkomst van jouw voorouders. Afhankelijk van de analyse kan dit over enkele generaties of krijg je inzicht in de migratieroute van je verre voorouders. Dan hebben we het over tienduizenden jaren terug. Daarnaast bieden veel aanbieders van afkomst testen ook weetjes rondom jouw DNA. Bijvoorbeeld het hoe hoog het percentage van jouw DNA overeenkomt met dat van de Neanderthaler.

De stappen van de test

Een DNA test kopen en doen is erg eenvoudig en zonder ongemak. Je bestelt een DNA test-kit op de site van jouw keuze en vervolgens wacht je totdat je het pakketje binnen krijgt. In dit pakketje staan de instructies wat je moet doen. Dat is doorgaans speeksel verzamelen door te spugen in een buisje of door met een wattenstaafje aan de binnenkant van je wang te strijken. Als je dit hebt gedaan kun je alles terugsturen in de meegeleverde retourenveloppe. Na enige weken wachten verschijnen de resultaten online. 

Denk aan je privacy

De resultaten van een DNA afkomst test kunnen gewoon leuk zijn maar ook nut hebben als je bijvoorbeeld bezig bent met het ontwikkelen van een stamboom. Een keerzijde van DNA afkomst testen is dat je jouw eigen DNA – dat erg persoonlijke informatie bevat – overdraagt aan commerciële bedrijven. Het DNA blijft vaak lang bewaard in een database en je kunt niet met 100% zekerheid zeggen wat daar in de toekomst mee gebeurt. Mocht je toch erg graag een DNA afkomst test laten uitvoeren, dan raden we je aan om de voorwaarden van de partij die de test aanbiedt goed door te nemen.

Autsomale test, Y-DNA test of MtDNA test

Er zijn verschillende testen die kunnen worden uitgevoerd en voordat je een DNA afkomst test aanschaft, is het handig om hier enige kennis van te hebben zodat je na de test ook daadwerkelijk de informatie ontvangt waarnaar je op zoek bent. 

Autosomale test

De autosomale test is eigenlijk de basistest die wordt uitgevoerd door iedere DNA afkomst test website. Deze test kijkt naar het DNA dat je van beide ouders hebt geërfd. Op die manier kun je (slechts) een aantal generaties terug kijken. Want waar je een match hebt met 50% van het DNA van je ouders, is dit nog maar 12,5% van jouw grootouders en 6,25% van de betovergrootouders. 

Y-DNA test

Met een Y-DNA test kijk je enkel in de mannelijke lijn in het verleden, namelijk naar de Y chromosoom. Dit chromosoom wordt enkel overgedragen van vader op zoon. Aan de hand van deze test kun je vele duizenden jaren terug kijken en je haplogroep achterhalen. Dit zegt wat over de migratie van jouw verre voorouders. Vrouwen kunnen deze mannelijke lijn niet volgen omdat ze dit Y chromosoom niet erven.  

MtDNA test

Met deze mitochondriale test wordt gekeken naar het DNA in Mitochondriën. Dit ontvangen zowel mannen als vrouwen van hun moeders kant. Doordat dit DNA geen combinatie vormt van het DNA beide ouders, verandert dit door de jaren heen langzaam. Hierdoor kun je net als bij de Y-DNA test ver in het verleden terug kijken.

Haplogroep 

Iedereen kan ingedeeld worden in een bepaalde haplogroep en op die manier kun je herleiden waar iemands oorsprong ligt. Haplogroepen geven inzicht in hoe de mensheid uit Afrika is gemigreerd over de rest van de wereld. Niet iedere test biedt hier inzicht in. 

Hoe hebben we dit getest

De aanbieders van Afkomst DNA testen werken in feite allemaal hetzelfde: Je neemt een monster (wangslijm of speeksel) en stuurt de inhoud de meegeleverde retourenveloppe terug. Dit wordt vervolgens geanalyseerd in een laboratorium waarna de uitslag in een online omgeving met je wordt gedeeld. Ze verschillen echter wel op een aantal punten waardoor we denken dat je bij de ene partij toch beter uit kunt zijn dan bij de andere. Dit heeft enerzijds te maken met wat je zelf zoekt in de uitslag, maar anderzijds zijn sommige bedrijven meer gericht op Nederland dan anderen. Uiteindelijk hebben we besloten om de afkomst test niet zelf te doen (vanwege de eerder genoemde privacy bezwaren) maar hebben we de aanbieders vergeleken op de hieronder genoemde kenmerken en een uitgebreide desk research gedaan naar ervaringen en resultaten. 

1. Is de test geschikt voor Nederlands publiek?
   De afkomst test is in de V.S. erg populair. Slechts enkele generaties terug zijn veel mensen vanaf andere continenten in Noord-Amerika beland. Veel mensen kennen hun oorsprong daar echter niet en willen dit graag te weten komen. Omdat Nederland een relatief klein land is, wordt het vaak meegenomen in grotere regio`s. Zo vind je Nederland wel eens terug in de regio met Duitstalige landen, Scandinavische landen of in de regio met groot Brittannië. Voor is een grotere regio in Europa wellicht voldoende, maar ze geven een vertroebeld beeld voor Nederlanders die de test afnemen. Zij denken dan ten onrechte dat hun voorouders uit die regio komen, terwijl het prima kan dat deze al vele generaties lang in Nederland wonen. Om toch wat zinnigs te kunnen zeggen over de oorsprong is het belangrijk dat de resultaten van de test verwerkt worden in een zo klein mogelijke regio voor Nederland.
   
   
2. Hoe wordt er getest?
   Het materiaal kan autosomaal of via mitochondriaal worden getest of beiden. Dit verschilt per aanbieder en heeft uiteindelijk ook andere resultaten tot gevolg. Via autosomaal onderzoek kun je enkele generaties terugkijken. Mitochondriaal onderzoek geeft inzicht in verre voorouders en migratiestromen van duizenden jaren geleden. Deze uitslag kan je namelijk indelen in een haplogroep. Een belangrijk iets om te weten is dat vrouwen hierin enkel de moederlijn kunnen volgen en mannen inzicht krijgen in zowel de mannelijke als de vrouwelijke lijn. 
   
   
3. Wat is de grootte van de database?
   Hoe groter de database hoe betrouwbaarder de resultaten. Een aanbieder van DNA testen haalt gegevens voornamelijk uit de eigen database en de gegevens van jouw DNA worden naast de resultaten van andere mensen in de database gelegd. Mensen uit dezelfde regio hebben meer overeenkomstig DNA. Hoewel migratie van alle tijden is, gebeurde  voortplanting in het verleden vaker binnen bepaalde geografische gebieden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan lands- & taalgrenzen).
   
   
4. Biedt de website extra services?
   Sommige aanbieders bieden naast de DNA afkomst test ook andere producten aan. Zo kun je bijvoorbeeld bij 23andme een gezondheidsanalyse inzien, en bieden MyHeritage en Ancestry.com stamboom software.
   
   
5. Kosten
   Het is belangrijk om waar voor je geld te krijgen. De gemiddelde vanaf-prijzen liggen tussen de €79 en €99. Daarbij kun je bij sommige aanbieders extra producten bij bestellen die het geheel duurder maken, maar de analyse uitgebreider. Er zijn overigens vaak aanbiedingen. Het kan dus lonen om even geduld te hebben en te wachten tot er een scherpe actie is. Veel van de sites waar je de test kunt bestellen grijpen ieder evenement of feestdag aan voor een aanbieding, dus vaak hoef je niet eens zoveel geduld te hebben. 

Hoe hebben we geselecteerd

Er zijn maar een handvol partijen die overkomen als serieuze spelers die zich hebben gespecialiseerd op dit soort onderzoek.  Kleinere bedrijven zouden wij niet kiezen aangezien hun databases niet zo groot zijn, en de transparantie rondom privacy niet zo lang geleden is er veel ophef ontstaan over een partij die de afkomst test via Groupon aanbood maar vervolgens niet leverde. We zijn op zoek gegaan naar de grotere aanbieders. 23andme.com, Ancestry DNA, FamilyTree DNA, Living DNA, MyHeritage DNA. Enerzijds weet je dan dat de partijen leveren, anderzijds is een grote database van belang voor de kwaliteit van de analyse en rapportage. 

Aanbieders die we ook hebben bekeken 

FTDNA

FTDNA is wat minder commercieel gepositioneerd en is de partij waar je de meest uitgebreide analyses van jouw DNA kunt laten doen. Je kunt hier terecht als je meer werk wilt maken van DNA. We lezen wel op internet dat de resultaten niet altijd even accuraat zijn bij deze partij. 

Living DNA

Living DNA is met name georiënteerd op de Britse markt. Groot Brittannië is namelijk opgedeeld in vele regio`s waardoor de Britten mooie resultaten zullen zien, maar mensen uit andere landen hebben hier minder aan.

Belangrijk om nog te vermelden

De DNA afkomst testen zijn indicatief en bevatten geen absolute waarheden. Jouw unieke DNA  code wordt gekoppeld aan het DNA van andere in de database en zo kunnen ze zien waar mensen met overeenkomstig DNA leven. Hierdoor kan de aanbieder van de test aangeven met een percentage waar mensen met hetzelfde DNA leven en dus aangeven dat er een waarschijnlijkheid is dat jouw voorouders hiervandaan komen.

Het is verstandig is dat je voor jezelf ook duidelijk te hebben dat de resultaten anders kunnen zijn dan je had verwacht – of misschien wel had gehoopt. De rapporten van Afkomst onderzoek zijn niet altijd even accuraat als men soms hoopt. Regio`s zijn bijvoorbeeld grote gebieden van meerdere landen, waardoor je soms de indruk kan krijgen dat je afstamt van Britten of Scandinaviërs terwijl dit niet altijd het geval hoeft te zijn. Vaak is dit te verklaren doordat er in West-Europa vaal migratie is geweest (denk aan de Vikingen die DNA verspreid hebben). Hierdoor delen veel West-Europeanen DNA wat ten koste gaat van de precisie. In gebieden waar veel migratie is geweest kunnen de gegevens dus enigszins afwijken van wat je bijvoorbeeld al weet over je voorouders.

Een andere (pijnlijke) reden voor een onverwachte uitslag kan zijn dat er in sommige gevallen op basis van DNA geen kloppend verhaal is met wat bij jou bekend is. Het kan dan zelfs zo zijn dat er indirect achter komt een ouder niet je daadwerkelijke ouder is. 

We willen tot slot graag nogmaals benadrukken dat je goed bij jezelf te raden moet gaan of je jouw DNA wel in een databank wil hebben aan de andere kant van de wereld.

Voor wie geen bezwaren heeft voor bovenstaande punten, denken we dat een DNA test vooral gewoon leuke inzichten kan geven voor wie nieuwsgierig is naar waar hij of zij nu eigenlijk vandaan komt!